به نقل از «دانا»

انتقاد کیروش از دروغ لغو تحریم‌ها/ تیراندازی در نزدیکی مرکز اقامه نماز کرمانشاه/ ادعای بازداشت 3 ایرانی در عربستان

تاریخ انتشار: ۷ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۸۲۲۹۷۳

رئیس سازمان سیا می‌گوید نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا بیش از 7 سال گذشته است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ روزنامه‌ها در لابه‌لای گزارش‌ها و سرمقاله‌ها، قسمتی از صفحات خود را به اخبار روزهای گذشته یا اخبار ویژه اختصاص می دهند که مشرق در ادامه به آنها اشاره می‌کند.

*********

کیهان

رئیس سیا: نفوذ ایران در خاورمیانه بسیار بیشتر از 7 سال گذشته است

رئیس سازمان سیا می‌گوید نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا بیش از 7 سال گذشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مایک پومپئو گفت: ایران امروز در سراسر خاورمیانه حضور دارد و خطری برای آمریکاست.

وی در گفت‌وگویی با شبکه خبری MSNBC گفت: «امروز نفوذ ایران بسیار زیاد شده و نفوذ آنها فراتر از 6 یا 7 سال گذشته است. خواه نفوذ آنها بر دولت بغداد باشد و خواه بر افزایش قدرت حزب‌الله لبنان. آنها در کنار حوثی‌ها در یمن و شیعیان عراق که هم‌اکنون در امتداد مرز سوریه می‌جنگند هستند و به طور قطع در کنار نیروهای شیعه‌ای که در سوریه درگیرند.»

رئیس سیا افزود: «ایران همه جا در سراسر خاورمیانه حضور دارد.»

همزمان «یوسی کوهن»، رئیس سرویس‌ جاسوسی موساد با ادعای اینکه ایران مشغول ایجاد حزب‌الله دوم در جولان سوریه است، گفت: اسرائیل نمی‌تواند به تنهایی با تهدیدات ایران مقابله کند.

به گزارش پایگاه عبری «کان»، یوسی کوهن هفته گذشته در جلسه‌ای محرمانه با هیئت آمریکایی گفته است: ایران در حالی مشغول گسترش منطقه نفوذ خود است که جامعه جهانی نسبت به آن بی‌تفاوت است و فقط آمریکا می‌تواند جلوی آن را بگیرد.

مشکل از شعر نبود

شعر حماسی و نقادانه‌ای که دکتر میثم مطیعی قبل از نماز عید سعید فطر خواند، هرچند با استقبال انبوه نمازگزاران روبرو شد، اما ناخرسندی و در مواردی نیز اعتراض شدید برخی محافل رسانه‌ای و سیاسی را به دنبال داشت.

این محافل افراطی بعضاً نزدیک به دولت،‌ پس از انتشار اشعار خوانده شده از سوی میثم مطیعی، اقدام به هیاهو و فحاشی وسیع علیه وی در فضای مجازی کردند و توضیح ندادند که کدام قسمت از اشعار خوانده شده توسط وی، به این جماعت برخورده است؟ آنجا که می‌گوید:

به عمل کار برآید به سخندانی نیست
پینه دست کم از پینه پیشانی نیست
کارگر، گرچه عرق، آب وضویش باشد
عرق شرم مبادا که به رویش باشد
آه از آن دست پر از پینه که حسرت بکشد
پدری کز زن و فرزند خجالت بکشد

یا در ادامه که خطاب به مسئولان سیره امیر مؤمنان(ع) را یادآور شد و گفت:

ای نشسته صف اول! نکنی خود را گم
پی اقدام تو هستند هنوز این مردم
چند روزی تو مقامی به امانت داری
منصبت را نکند طعمه خودپنداری
راه می‌جویی اگر، شیوه مولاست دلیل
قصه آهن تفتیده و دستان عقیل
پلک بر هم مگذارید که فرصت رفته ست
پلک بر هم زدنی فرصت خدمت رفته ست
مطیعی در ادامه این ابیات را خواند:
سیلی از کوخ نشین، کاخ نشین خواهد خورد
و زمین خوار سرانجام زمین خواهد خورد
بیست سی «چیست که تعلیم جهان، از دل ماست»
هان که جمهوری اسلامی ایران اینجاست
اگر از غرب رسد نسخه، خودش بیماری ست
قرص خواب است ولی چاره ما بیداری ست

او در ادامه گریزی هم به خصومت‌های دشمن زد و گفت:

تا ابد سستی تسلیم مبادا با ما
وحشت از حربه تحریم مبادا با ما
باز تحریم جدیدی به سنا رفت که رفت
جسم برجام چو روحش به فنا رفت که رفت
ذوق بیهوده ز برجام خطا بود خطا
تکیه بر عهد عمو سام خطا بود خطا
عهد با دزد سر گردنه بستیم ای دوست
بارها عهد شکست و نشکستیم ای دوست
هر چه می‌شد برد از کیسه ما برد که برد
«برد برد» این بود آری همه را برد که برد
کارزار است، قدم قاطع و محکم بردار
سخن از صلح بگو، اسلحه را هم بردار!
نه به دل راه بده واهمه از اخم عدو
نه دلت غنج رود باز به لبخندی از او
دل به لبخندش اگر باخته‌ای، باخته‌ای
گر ز اخمش سپر انداخته‌ای باخته‌ای!

مطیعی در پایان نیز ابیاتی در تقدیر از شجاعت سپاه در تأدیب داعش و سرزنش رقص شمشیر رژیم‌های مرتجع با ترامپ خواند.

خسارت سنگین 18 ماه نیمه تعطیلی دولت

نیمه تعطیل بودن دولت، فعالان اقتصادی را در حالت تعلیق و انتظار قرار داده است.

روزنامه جوان در گزارشی با عنوان «اقتصاد در تعطیلی بین‌الدولتین»! نوشت: در هر اقتصادی علائم و رفتارهای دولت باعث می‌شود تا فعالان اقتصادی مسیر آتی خود را تعیین کنند اما نگاهی به مراکز تصمیم‌ساز در این‌باره نشان می‌دهد دولت و شوراهای عالی از جمله شورای پول و اعتبار به نوعی به تعطیلی بین‌الدولتین رفته‌اند؛ تعطیلی‌ای که شاید ناشی از اعلام زودهنگام تغییرات عمده در کابینه بود و پیش‌بینی می‌شود این روند تا شهریورماه و روی کارآمدن دولت دوازدهم دوام‌دار باشد. این روزها در شرایطی به سر می‌بریم که دیگر نه از تبلیغات کارکرد بازار آزاد در بازار پولی سخنی به میان آمده است و نه ابراز تمایلی به دخالت بانک‌های دولتی و خصوصی در تعیین نرخ سود شده! محمدرضا جمشیدی دبیرکل کانون بانک‌های خصوصی نیز تعیین تکلیف نرخ سود را به شورای پول و اعتبار سپرده است. وی با بیان اینکه هنوز تصمیمی در خصوص تغییر نرخ سود بانکی اتخاذ نشده افزوده است: نظرات بانک‌ها در نهایت می‌تواند در قالب یک پیشنهاد به بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار برود چرا که تصمیم‌گیری در خصوص تعیین نرخ سود با این دو نهاد است، بنابراین هنوز تصمیم جدیدی در این رابطه صورت نگرفته، این در حالی است که بانک‌های خصوصی با توجه به اعلام بانک مرکزی مبنی بر آغاز بررسی تغییر نرخ سود بانکی، نظرات خود را تجمیع کردند.

بی‌انگیزگی برای کارهای جدید تنها محصور به بانک‌ها و نهادهایی که منابع‌شان در بخش مسکن و ساخت و ساز محبوس است، نیست بلکه نهادهای اقتصادی- دولتی و به خصوص نهادهای تصمیم‌ساز معمولاً در بین زمان پس از انتخابات ریاست جمهوری تا تشکیل دولت که اصطلاحاً به آن «بین دو دولت» می‌گویند، کلاً تعطیل می‌شوند چون تکلیف مسئولان روشن نیست و انگیزه‌ای برای ارائه برنامه یا طرح‌های جدی ندارند، لذا تعطیلی شورای پول و اعتبار را نیز در همین چارچوب باید ارزیابی کرد.

گزارش روزنامه جوان در حالی است که دولت عملاً از پاییز گذشته به خاطر سرگرمی جدی برخی دولتمردان به انتخابات، نیمه تعطیل بوده است. همچنین پیش‌بینی می‌شود دولت جدید نیز که شهریورماه تشکیل می‌شود، 6 ماه باقی مانده تا پایان سال را به آزمون و خطا و آشنایی با شرایط سپری کند که مجموعاً فرصتی یک و نیم ساله را مستهلک می‌کند.

روحانی باید تجدیدنظرکند/اولویت‌بندی اقتصادی دولت اشتباه بود

کارشناسان اقتصادی می‌گویند دولت در زمینه اقتصادی موفق نبوده است و باید رویه و اعضای تیم اقتصادی آن تغییر کند.

محمدقلی یوسفی استاد دانشگاه علامه طباطبایی ضمن تأکید بر تغییرات جدی در کابینه و تیم اقتصادی گفت: نکته مهمی که نباید نادیده گرفته شود این است که معمولا تصمیمات در هیئت دولت گرفته می‌شود و با اجازه رئیس‌جمهور اجرایی می‌شود. بنابراین نمی‌توان مقصر مشکلات اقتصادی را یک یا چند نفر از تیم دولت دانست.

وی تصریح کرد: مشکلات با جابه‌جایی یا جایگزینی افراد حل نمی‌شود. زیرا آنچه باعث بحران و ایجاد معضل‌های اقتصادی موجود شده است، سیاست‌های کلان دولت است. به‌عنوان مثال در دولت سیاست‌های پولی و مالی کاملا بازدارنده بود و همین مسئله باعث شد بخش‌های مولد آسیب‌های جدی ببیند.

این اقتصاددان افزود: البته ممکن است الان این آسیب‌ها نمایان نشده باشد یا حداقل عمق آنها مشخص نباشد اما قطعا در آینده نه چندان دور شاهد آن خواهیم بود که سیاست‌های فعلی تا چه حد بخش‌های مختلف را آسیب‌پذیر کرده و حتی خود به آنها لطمه زده است. بنابراین به نظر من اگر دولت به دنبال این است که مشکلات موجود در حوزه اقتصاد را رفع کند، باید سیاست‌ها را تغییر دهد.

او با اشاره به عملکرد تیم سیاست خارجی دولت، گفت: دولت درخصوص سیاست‌های پولی و مالی و سایر بخش‌ها عملکرد مناسبی نداشته است. شاید لازم باشد همه تیم اقتصادی تغییر کند اما هر تصمیمی گرفته می‌شود نباید مانع از اقدام رئیس‌جمهور شد.

وی ادامه داد: آقای روحانی باید یک بازنگری و ارزیابی دقیق، منطقی و تخصصی از گذشته و عملکرد دولت یازدهم داشته باشد تا بتواند مانع از تکرار اشتباهات گذشته شود و گام‌های رو به‌جلو بردارد.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی ادامه داد: گام مهم این است که تمرکز را از تورم و رشد اقتصادی و واردات به مسئله رکود تورمی منتقل کنند. زیرا مشکل فعلی و جدی اقتصاد ایران همین موضوع رکود تورمی است. بنابراین اگر آقای روحانی قصد تغییر در کابینه و تیم اقتصادی را دارد باید سعی کند به دنبال تخصصی شدن و متمرکز عمل کردن باشد.

همچنین محمود جامساز از کارشناسان اقتصادی گفت: دولت دوازدهم در حالی چند ماه دیگر فعالیت خود را آغاز می‌کند که بسیاری معتقد هستند، وعده‌های انتخاباتی آقای روحانی عملی نشده است. به‌خصوص وعده‌هایی که در مورد مسائل معیشتی مطرح کرده بودند، تا حدود زیادی عملی نشد و همچنان اکثریت جامعه از طبقات حقوق بگیر تا صاحبان درآمدهای کم و ثابت، در شرایط فعلی تحت فشار قرار دارند.

وی ادامه داد: علاوه بر اقتصاد معیشتی، مسئله رفاه و تامین اجتماعی نیز از دیگر چالش‌های عمده دولت دوازدهم و جامعه خواهد بود. متاسفانه با وجود قانون جامع رفاه و تامین اجتماعی همچنان با چالش‌هایی نظیر بازنشستگی، بیکاری، از کارافتادگی، آسیب‌های اجتماعی و انواع فقر، نابرابری‌های اجتماعی و... مواجه هستیم.

دست‌اندرکاران فتنه بیانیه دادند اما نیامدند

مرور خبرها حاکی از آن است که سران مجمع روحانیون با وجود صدور بیانیه دعوت به شرکت در راهپیمایی روز جهانی قدس، در این راهپیمایی ضدصهیونیستی شرکت نکردند.

برخی سران مجمع روحانیون در فتنه سال 1388 سردمدار جریان ضدانقلاب شدند. این طیف ائتلافی جدید هر چند ادعای اعتراض به تقلب در انتخابات را داشتند اما به تدریج هویت واقعی خود را به نمایش گذاشتند و برحذف اسلام از «جمهوری اسلامی» تاکید کردند. آشوب‌گران قبل از اینکه به ایستگاه هتاکی به امام خمینی(ره) و سپس ساحت مقدس امام حسین علیه‌السلام برسند، در روز قدس سال 88، شعار ارائه شده از سوی وزارت خارجه اسرائیل ( نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران) را تکرار کردند و به حاشیه‌سازی در راهپیمایی عظیم روز قدس پرداختند.

همین رویکرد اسرائیل‌پسند، موجب لو رفتن ماهیت واقعی دست‌اندرکاران فتنه و آشوب سال 88 شد و موجب انزوای سران فتنه و از جمله کسانی مانند خاتمی شد. این طیف با عنایت به روشن شدن عمق انزجار ملت ایران از رژیم اشغالگر قدس، طی یکی دو سال اخیر سعی کردند ضمن رد گم‌کنی خود را مدافع آرمان فلسطین و طرفدار برگزاری راهپیمایی روز قدس نشان دهند چنان که مجمع روحانیون در بیانیه‌ای مفصل، ضمن تاکید بر اهمیت راهپیمایی این روز، جملات صریح حضرت امام درباره روز قدس را بازخوانی کرد.

در عین حال، هیچ نشانه‌ای از حضور سران و اعضای اصلی مجمع روحانیون و سایر احزاب سابقاً چپ مدعی خط امام(ره) در راهپیمایی عظیم روز قدس دیده نشده است.

پاسخ فوتبالی کی‌روش به ادعای لغو تحریم‌ها

در حالی که برخی مدیران دولتی ادعا کردند تحریم‌های عمده پس از برجام لغو شده‌اند، سرمربی تیم ملی فوتبال تصریح کرد تحریم‌ها حتی درباره این تیم ورزشی هم لغو نشده است.

کارلوس کی‌روش در مصاحبه با هفته‌نامه اکسپرس گفت: «ما محدودیت‌های مالی و اجرایی زیادی در تیم ملی ایران داریم که به دلیل تحریم‌هایی است که علیه ایران وضع شده است که به عقیده من بی‌عدالتی محض است. فدراسیون فوتبال ایران حتی نمی‌تواند پاداش حضورش در مسابقات جام جهانی را دریافت کند، نمی‌تواند پول مستقیمی به دست آورد و همه این‌ها به خاطر تحریم‌هاست.»

یادآور می‌شود آقای روحانی روز 23 تیر 94 به هنگام اعلام خبر توافق (برجام) و قبل از آن تصریح کرده بود: تمام تحریم‌های هسته‌ای و مالی و حتی موشکی و تسلیحاتی در روز اجرای توافق برداشته خواهد شد.

آقای روحانی پیش از این و به دنبال اظهارنظر دکتر صالحی، درباره دبه آمریکا و لغو نشدن تحریم‌ها مدعی شده بود صالحی متخصص این کار نیست. حالا باید دید ایشان درباره گواهی مستند سرمربی تیم ملی فوتبال که اتفاقاً چندی قبل به همراه تیم ملی با روحانی دیدار داشت، چه نظری دارد.

ایران

بیانیه ایران‌ستیزانه تعدادی از نمایندگان پارلمان اروپا

تعدادی از نمایندگان پارلمان اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای خصمانه، ایران را به نقض حقوق بشر متهم کردند. به گزارش ایسنا به نقل از هافینگتون‌پست، بنابر اعلام ژرار دپرس، نماینده بلژیک در پارلمان اروپا ۲۶۵ نماینده این پارلمان بیانیه‌ای را امضا کرده‌اند که در آن ایران به نقض حقوق بشر متهم شده است. این نمایندگان از قرار گرفتن نام سپاه در لیست سیاه حمایت کردند.

ادعای بازداشت 3 ایرانی در عربستان

رسانه‌های سعودی مدعی شدند که مقامات امنیتی عربستان سه ایرانی را به اتهام دست داشتن در فعالیت‌های ضد امنیتی سه روز پیش از اقدام تروریستی اخیر در مسجد الحرام دستگیر کرده‌اند. به گزارش شبکه العالم، به نوشته روزنامه الریاض، مقامات امنیتی عربستان سه مرد ایرانی را که مشکوک به دست داشتن در فعالیت‌های ضد امنیت ملی بودند، دستگیر کرده‌اند. به نوشته این روزنامه عربستانی شمار ایرانیان بازداشت شده در عربستان سعودی در حال حاضر به 9 نفر رسیده که تاکنون دو نفر از آنها محکوم شده‌اند و پرونده یک متهم به دادستانی کل - نهاد تحقیقات و دادستانی کل سابق- ارجاع داده شده و پرونده نفرات باقیمانده در مرحله تحقیقات است. اما علاء الدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادعای رسانه‌های سعودی درباره بازداشت سه ایرانی به اتهام دست داشتن در فعالیت‌های ضد امنیتی را یک خبرسازی ناشیانه تعبیرکرد و به ایسنا گفت: این شیطنت رسانه‌ای با هدف مخفی کردن اختلافات داخلی بین حکام عربستان بخصوص بعد از تعیین ولیعهد جدید انجام شده است.

تلاش واشنگتن برای مصادره ساختمان بنیاد علوی

یک وکیل دولت امریکا با طرح دوباره این ادعا که «بنیاد علوی» با ایران مرتبط است از هیأت منصفه دادگاهی در امریکا خواسته است رأی به مصادره ساختمان این سازمان غیرانتفاعی خصوصی، واقع در منطقه «منهتن» شهر نیویورک بدهد. به گزارش فارس، «میشل لاکارد»، دستیار دادستان فدرال ایالات متحده امریکا روز دوشنبه در جمع قضات دادگاه فدرال نیویورک گفت که مستندات گواه آن هستند که کنترل بنیاد علوی را ایران به عهده دارد. وی به همین دلیل ادعا کرد: بنیاد علوی به دلیل پنهان کردن ارتباطش با ایران، قوانین تحریم‌های امریکا را نقض کرده است. این در حالی است که وکلای بنیاد علوی در جلسه دادگاه برارتباط نداشتن آن با ایران تأکید کردند. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه هم پیش از این تأکید کرده که بنیاد علوی یک مؤسسه خیریه و غیرانتفاعی است که هیچ ارتباطی با ایران ندارد.

تحلیل آشنا از «آتش به اختیار»

مشاور فرهنگی رئیس جمهوری با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب درباره آتش به اختیار در صفحه شخصی خود نوشت: روشن شد که تمرکزگرایی و دولت محوری در عرصه فرهنگ راه‌گشا نیست و باید همگان متوجه شوند. فرهنگ از آن همگان است و هرگونه سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اقدام در آن مستلزم مشارکت مردمی است. تمام کسانی که در حوزه فرهنگ مسئولیت دارند باید به گروه‌های کوچک، خودجوش، کم توقع و نوآور توجه بیشتری داشته باشند. فرهنگ ما دارای ظرفیتی است که می‌توانیم دیگران را به آن دعوت کنیم و نفوذ فرهنگی خود را در خارج از مرزهای جغرافیایی کشور گسترش دهیم.

«ریاحی» و «معافی» از زندان آزاد شدند

یک روزنامه‌نگار و یک فعال اجتماعی که از سال گذشته بازداشت شده بودند، شنبه شب از زندان آزاد شدند. به گزارش ایلنا، طاهره ریاحی خبرنگار خبرگزاری برنا که دی ماه سال گذشته از سوی مأموران امنیتی بازداشت شده بود، با تأمین قرار از زندان آزاد شد. مونا معافی از فعالان اجتماعی نیز که در بهمن سال گذشته دستگیر شده بود، با تأمین قرار از زندان آزاد شد.

آرمان

تیراندازی در نزدیکی مرکز اقامه نماز

شنیده شد که تیراندازی در یکی از محلات کرمانشاه موجب رعب و وحشست اهالی و نمازگزاران شد. تابناک نوشت؛ در روز عید سعید فطر در یکی از محلات کرمانشاه صدای شلیک چند گلوله به گوش رسید که موجب رعب و وحشت اهالی و نمازگزاران حاضر در مسجد این محلی شد. روابط عمومی نیروی انتظامی در تشریح جزئیات این تیراندازی آن را یک تعقیب و گریز معمولی پلیس نسبت به یک خودروی پراید که برای چند شهروند ایجاد مزاحمت کرده بود اعلام کرد و گفت:«هیچ نگرانی برای شهروندان از این نظر وجود ندارد و در این تعقیب و گریز مخالان نظم عمومی نیز توسط پلیس کرمانشاه دستگیر شدند.»

تبریک عجیب احمدی نژاد

شنیده شد که محمود احمدی نژاد رئیس جمهور اسبق کشورمان در پیامی توئیتری و متفاوت عید سعید فطر را تبریکا گفت. با فرارسیدن عید سعید فطر، چهره های مطرح در صفحات اجتماعی خود این عید را تبریکا گفتند. یکی از این افراد محمود احمدی نژاد رئیس جمهور اسبق کشورمان بود که در صفحه توئیتر شب عید فطر را به همه مسلمانان تبریک گفت. وی در پست تبریکش نوشت: »S - «EidMobaraktoal#Stayblessedبران به این موضوع که نیمی از پست فارسی و نیمی دیگر از آن انگلیسی است، اشاره کردند.

توصیه فوتبالی تتلو به مسئولان استقلال

شنیده شد که خواننده پرحاشیه این روزهای کشور یکبار دیگر وارد مسائل مربوط به فوتبال شد. خرداد نوشت؛ «این روزها تتلو که یکی از خواننده های پرحاشیه کشور است، در آکتر موضوعات مربوط به فوتبال ورود و اظهارنظر میکند. او که پیش از این بارها از استقلالیها و منصوریان درخواست حضور در استقلال را داشست، این بار درباره جذب رامین رضاییان توسط باشگاه به مسئولان استقلال توصیه کرده که او را به خدمت بگیرند!»

زبان فارسی به تلگرام افزوده شد

شنیده شد که در آخرین بهروزرسانی از مسنجر تلگرام، تغییراتی گسترده در آن تلگرام خواهد بود.

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۸۲۲۹۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رویکرد ایدئولوژیک دولت رییسی، ریشه ادامه چالش‌های اقتصادی

آیا دولت رییسی از توان و ظرفیت لازم برای مهار چالش‌های جدی و پر شمار کشور برخوردار است ؟ آیا اولویت گذاری های دولت در سالجاری، منجر به کاهش مشکلات خواهد شد؟ این سوالات و مشابه آنها از دغدغه‌های اصلی کارشناسان و حتی افکار عمومی است.پیش از ورود به این بحث بیان چند نکتۀ مقدماتی ضروری است:

بعد از شکست توافق برجام که رقابت های سیاسی داخلی هم از عوامل تأثیرگذار آن بود و تشدید تحریم ها در ابتدای سال ۹۷، بخش قابل توجهی از درآمدهای بودجه از طریق عدم امکان فروش نفت از بین رفت. علاوه بر تحریم فروش نفت، در تجارت کالاهای غیرنفتی و نیز ارتباطات مالی و بانکی با جهان خارج نیز محدودیت های بیسابقه ای تحمیل شد. قابل انتظار بود که این میزان محدودیت برای اقتصادی که به شدت به تجارت خارجی اش وابسته است، مشکلات معیشتی و رفاهی جدی برای تودۀ مردم ایجاد می شد. دولت وقت (روحانی) برای جبران درآمدهای نفتی ناچار به تأمین کسری بودجه از طریق استقراض (فروش اوراق قرضه و از بانک مرکزی) گرفته تا فروش اموال و شرکت های دولتی متوسل شد. با اتمام منابع موجود برای جبران کسری بودجۀ ناشی از حذف درآمدهای نفتی، قابل انتظار بود که شرایط اقتصادی کشور دشوارتر گردد. با استقرار دولت رئیسی در سال ۱۴۰۰، انتظار آن بود که دولت شرایط سخت اقتصادی اجتماعی و سیاسی کشور را درک نموده و کابینه ای توانمند، با تجربه و با تخصص های لازم معرفی نماید، به خصوص آنکه پیش از استقرار، با وعده های حیرت انگیز، توقع زیادی در بین طرفداران خود ایجاد نموده بود. نیاز به مرور وعده های نشدنی اعلام شده نیست اما ادعای حل مشکلات معیشتی مردم بدون رفع تحریم ها، کاملاً قابل تردید بود. اما با معرفی کابینه ای ضعیف، کم تجربه و کم تخصص، مشخص شد که انتظار حل مشکلات اقتصادی حتی با رفع تحریم ها نیز انتظار نابه جائی است. لازم به تأکید است که مجلس فعلی که همسو با دولت جدید بود نیز به دلیل تأیید اعضاء ضعیف کابینه، در ایجاد مشکلات اقتصادی امروز شریک است و ژست های منتقدانۀ گاه و بیگاه مجلسیان، مسئله را تغییر نمی دهد. ضعف و ناتوانی کابینه وقتی بیشتر نمایان شد که دولت و مجلس در کمتر از دو سال ناچار شدند بیش از ده وزیر و مسئول ارشد اقتصادی را تغییر دهند. در طول سه سال گذشته، دولت با تصوراتی نه چندان واقع‌ بینانه تلاش کرده وعده های خود را عملیاتی کند. از جملۀ اقدامات دولت در این راستا عبارتند از: تمرکز بر تجارت با کشورهای همسایه، توسل به توافقنامه های منطقه ای، افزایش بیسابقۀ روابط تجاری با کشورهای چین و روسیه، تمرکز شدید بر کاهش نقدینگی (به زعم خود) به عنوان مهمترین عامل تورم. با این وصف، کمترین نشانه از موفقیت این روش ها در حل مشکلات اقتصادی کشور وجود ندارد. بعد از گذشت نزدیک سه سال و ناکامی در روش های به کارگرفته برای جبران درآمدهای نفتی، وقتی کفگیر منابع درآمدی دولت به تهِ دیگ رسید (فروش اوراق قرضه، فروش شرکت های دولتی، فروش اموال مازاد، و احتمالاً برداشت از صندوق توسعۀ ملی)، برخلاف وعدۀ داده شده دولت متوجه سفرۀ مردم شد. اولین اقدام در تنگ تر کردن سفرۀ مردم، حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی بود (که متأسفانه با توصیه و اصرار تعدادی اقتصادخواندۀ بی اعتنا یا غافل به ناکارآمدی این روش). این در حالی بود که من و برخی متخصصین اقتصاد، هشدارهای مکرر در مورد تبعات سخت این اقدام برای مردم را داده بودیم. با این وصف، این اقدام با نام تکراری جراحی اقتصادی (که به رغم شکست دو جراحی به اصطلاح اقتصادی پیشین) انجام شد که حاصل آن افزایش طوفانی قیمت ارز و نرخ تورم بود.

نکتۀ دیگری که در تحلیل های اقتصادی باید در نظر گرفت آنست که بر خلاف تصور رایج، وضعیت اقتصاد کشور تنها به سیاست های چند مسئول اقتصادی (وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی، و رئیس سازمان برنامه و بودجه) محدود نمی شود، بلکه سیاست ها و اقدامات اغلب وزرا در تحولات اقتصادی تأثیرگذار است. بدون تردید همۀ وزرای تولیدی (صنعت معدن و تجارت، کار و رفاه، نفت) و نیز وزرای راه و شهرسازی، ارتباطات، و از همه مهمتر امور خارجه (به دلیل وابستگی شدید اقتصاد کشور به فروش نفت و تأمین نیازهای بخش مصرف و تولید از خارج، و بنابراین به مطلوب بودن روابط سیاسی و تجاری و اقتصادی کشور) بستگی تام دارد.

نکتۀ سوم آنکه، علاوه بر کابینه و تیم اجرائی ضعیف، نوع اولویت‌بندی دولت نیز بر ناکامی حل مشکلات اقتصادی کشور تأثیرگذار بوده و هست. مرور بینش و نگرش اصولگرایان نشان می دهد که مهمترین دغدغه و اولویت این گروه، موضوعات ایدئولوژیک، فقهی و سیاسی است و رشد و رفاه اقتصادی و رفع مشکلات معیشتی مردم اولویت پائینی در این نگرش دارد. این مهم نه از نوشته ها و خطابه ها و شعارها، که از تخصیص منابع و ردیف های بودجه قابل تشخیص است. بنابراین، در چنین ساختاری از رتبه بندی اولویت ها آن هم در شرایط تشدید تحریم ها، حل مشکلات معیشتی و رفاهی انتظاری نابه‌جا خواهد بود.

با این توضیحات مقدماتی، اکنون می توان به تحلیل سیاست های اقتصادی دولت در دو سال گذشته و در سال جاری پرداخت. در حوزۀ اقتصادی دولت پیش و پس از استقرار، کاهش تورم از طریق کاهش سرعت رشد نقدینگی را اولویت اصلی خود اعلام نمود. هرچند این اولویت نیز بنابه توصیه و اصرار بسیاری از اقتصادخوانده ها صورت پذیرفته اما برای متخصصینی که با ساختارهای ضدتولید و ضدتوسعۀ موجود آشنا هستند مشخص بود و هست که علت ریشه ای افزایش و تداوم نرخ تورم، فراتر از افزایش نقدینگی است و بنابراین بدون رفع این ریشه ها (که عمدتاً غیراقتصادی و ناشی از همان اولویت های ایدئولوژیک است) امکان کاهش قابل توجه نقدینگی و بنابراین تورم وجود نخواهد داشت. تجربۀ ناکامی دولت پس از سه سال تلاش و تمرکز جدی بر کاهش نقدینگی و تورم شاهد این مدعاست. بنابراین، بدون رفع ریشه های اصلی نقدینگی و تورم، امکان کاهش قابل ملاحظۀ این دو شاخص وجود ندارد مگر آنکه تحریم ها رفع و دوباره درآمدهای نفتی به کمک دولت آید تا کسری بودجه ها تأمین و موقتاً بخشی از مشکلات حل گردد (یا به عبارت بهتر، به نسل های بعدی منتقل شوند). با این وصف، فشار بر کاهش نقدینگی به منظور کاهش تورم اگر با اصلاحات عمیق ساختاری در بخش های غیراقتصادی (نظام ارزشی، نظام انتخاب و انتصاب مدیران و کارگزاران حاکمیت، نظام بودجه ریزی و حذف انبوه ردیف های هزینه ای بی فایده و ضدتوسعه در بخش های فرهنگی و سیاسی و ...) همراه نباشد، هرچند ممکن است اندکی به کاهش تورم منجر شود اما این کاهش به قیمت افزایش رکود و بیکاری خواهد بود که آن سوی سکۀ تورم و مشکلات اقتصادی و معیشتی برای مردم خواهد بود.

حاصل آنکه، در اولویت نبودن رشد و رفاه اقتصادی، تداوم تحریم ها، تداوم ساختارهای ناکارآمد اجرائی و مدیریتی، ، و ... منجر به ناکامی های متعدد در سیاست های داخلی و خارجی شده است که خود موجب تداوم فقر و نابرابری و بیکاری و مهاجرت نخبگان و فرار سرمایه های مالی از کشور شده است. جالب آنکه اخیراً مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به افزایش تعداد فقرا اشاره کرده است که موجب اختلاف و جدل شدید بین مجلس و دولت در رسانه ها شده است. البته باید تأکید نمود که مجلس به دلایل پیش گفته (در همسوئی و همراهی و تأیید هیئت دولت و تعیین اغلب مدیران و مسئولات اجرائی کشور در استان ها و شهرستان ها از طریق فشار نمایندگان) خود در وضعیت و شرایط موجود همراه و شریک دولت است و اینگونه ژست ها رافع مسئولیت مجلسی ها نمی شود.

به هر حال، و با توجه به نکات گفته شده، دولت در طول سه سال گذشته در تحقق وعده های خود ناکام بوده و به دلایل زیر، بعید است در سال جاری نیز تغییری جدی در شرایط اقتصادی و رفاهی جامعه حاصل شود:

دولت همچنان اصرار دارد که بدون رفع ریشه های تورم زای بودجه ای، نقدینگی را کاهش دهد. کاهش نقدینگی بدون رفع موانع تولید، تنها منجر به فشار به تولیدکنندگان به خصوص بنگاه های کوچک و متوسط می شود که خود می تواند به رکود و بیکاری منجر شود. دولت به جای کاهش انبوه هزینه های زائد و بلااستفادۀ بودجه، به افزایش درآمدهای خود با توسل به سفرۀ مردم و از طریق افزایش بیسابقۀ مالیات ها در سال جاری مبادرت نموده است آن هم بدون آنکه نشان دهد افزایش این میزان مالیات منجر به بهبود کمی یا کیفی کدام بخش از خدمات دولتی و حاکمیتی منجر می شود. به علاوه، با وجود چنین تیم ناکارآمدی، بعید است برنامه های اقتصادی دولت به نتایج مثبتی منجر گردد. با شروع به کار مجلس جدید که براساس شواهد، که در اولویت دادن به موضوعات سیاسی و ایدئولوژیک بر حل مشکلات و معیشتی و رفاهی مردم، تندرو تر از پیشینیان خود است، اگر این مشکلات بیشتر نشوند کمتر نیز نخواهند شد؛ و در نهایت، به دلیل وابستگی شدید شاخص های اقتصادی کشور به روابط سیاسی و اقتصادی خارجی به خصوص با کشورهای پیشرفته، و با توجه به احتمال بازگشت مجدد ترامپ (به عنوان بانی خروج از توافق برجام) به قدرت در انتخابات آبان ماه سالجاری و تداوم شدید تحریم ها، احتمال بهبود در سال جاری به حداقل ممکن می رسد مگر آنکه دولت متوجه شود که برخلاف ادعاهای پیشین خود، تحریم ها بسیار تأثیرگذار بوده اند و تلاش کند تا از طریق مذاکرات جدید با دولت امریکا، زمینه را برای رفع یا کاهش تحریم ها فراهم کند.

اقتصاددان

۲۱۲

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903010